CMDB Keşfi Nasıl Gerçekleşir? Yöntemleri Nelerdir?
CMDB (Configuration Management Database) BT ortamındaki tüm varlıkların (Configuration Item / CI), bunların özelliklerinin ve birbirleriyle olan ilişkilerinin saklandığı merkezi veritabanıdır. Örneğin; sunucular, uygulamalar, veritabanları, ağ cihazları, bulut servisleri, iş istasyonları, hatta iş süreçleri bile CMDB’de yer alır. CMDB’nin amacı tüm BT altyapısını tek bir kaynak üzerinden görülebilir ve yönetilebilir hale getirmektir. CMDB keşfi (CMDB Discovery) ise, CMDB’nin güvenilir ve güncel kalması için kullanılan yöntemlerin bütünüdür. CMDB keşfi ile amaçlanan, BT altyapısındaki tüm varlıkları (CI), bunların özelliklerini ve birbirleriyle olan ilişkilerini otomatik olarak tespit ederek CMDB’ye eksiksiz ve güncel şekilde aktarmaktır. Böylece CMDB, sadece statik bir envanter değil; olay yönetimi, kök neden analizi, değişiklik yönetimi ve uyumluluk süreçlerinde güvenilir bir “tek doğru kaynak” haline gelir.
CI ve CMDB İlişkisi
CI (Configuration Item) ise CMDB’de kayıtlı en küçük yapı taşıdır. Yani:
- Fiziksel varlıklar → sunucu, switch, laptop, yazıcı
- Yazılımlar → uygulamalar, servisler, işletim sistemi
- Dokümantasyon → SLA, süreç tanımları
- Sanal/Cloud varlıklar → VM, container, AWS EC2 instance
- İlişkiler → “Bu uygulama şu sunucuda çalışır” gibi bağımlılıklar
Her bir CI, kendine özgü hostname, IP adresi, seri numarası, versiyon bilgisi gibi özelliklere sahiptir. Altyapının doğru izlenebilmesi ve yönetilebilmesi CI’ların doğru tanımlanmasıyla başlar. Hangi donanım, yazılım, servis veya sürecin ortamda bulunduğunu görünür kılar, bunların birbirleriyle olan bağımlılıklarını ortaya çıkarır ve olay yönetimi ile değişiklik yönetimini hızlandırır. Ayrıca güncel CI (Configuration Item) bilgileri, uyumluluk ve denetim süreçlerinde güvenilir bir kaynak sağlar. Kısacası, CI’lar doğru ve güncel olmazsa CMDB de güvenilmez hale gelir ve bu da BT operasyonlarının doğruluğunu, hızını ve güvenliğini doğrudan etkiler.
BT altyapısının karmaşıklığı arttıkça, sistemdeki her bir varlığın (CI) doğru şekilde tespit edilmesi ve CMDB’ye işlenmesi kritik hale gelir. CI keşfi, bu varlıkların otomatik veya manuel yöntemlerle bulunmasını, verilerin normalize edilmesini ve eksiksiz şekilde CMDB’ye eklenmesini kapsar. Ayrıca, CI’lar arasındaki ilişkilerin ortaya konması, altyapının nasıl çalıştığını anlamayı ve olay ile değişiklik yönetimini daha etkili hale getirmeyi sağlar.
- Bu yöntemler; ping taraması, SNMP, WMI, API, log analizi, agent vs. olabilir.
- Örn: Aynı cihazı farklı kaynaklardan alan veriler birleştirilir, yinelenen kayıtlar ayıklanır.
- Eğer kayıt daha önce varsa → güncelle.
- Yoksa → yeni CI oluştur.
- Örn: “Uygulama A, Sunucu B üzerinde çalışıyor ve Switch C’ye bağlı.”
Kısacası;
- CMDB = Veritabanı (kapsayıcı)
- CI = İçindeki öğeler (tekil varlıklar)
- CI keşfedilir → CMDB’ye işlenir → ilişkiler kurulur → doğru ve güncel bir envanter oluşur.
CMDB Keşfi için Kullanılan En Yaygın Yöntemler
1. Agent-Based Discovery (Aracı Tabanlı Keşif)
- Her cihaza küçük bir yazılım ajanı yüklenir.
- Ajan, cihazın donanım, yazılım ve konfigürasyon bilgilerini düzenli aralıklarla toplar ve CMDB’ye gönderir.
- Avantajı: Çok detaylı bilgi toplar (işlemci, RAM, yüklü yazılımlar, patch seviyesi vb.).
- Dezavantajı: Ajan kurulumu ve güncellemesi ek iş yükü getirir.
2. Agentless Discovery (Aracısız Keşif)
- Ağ protokolleri (SNMP, WMI, SSH vb.) üzerinden cihazlara bağlanarak bilgi toplar.
- Avantajı: Ek yazılım kurulumu gerekmez.
- Dezavantajı: Erişim izinleri ve ağ yapılandırması gerekebilir, bazı detaylı veriler eksik kalabilir.
3. Network Scanning (Ağ Taraması)
- IP aralıkları taranır, aktif cihazlar bulunur.
- Cihaz tipine göre (switch, server, IoT cihazı, yazıcı vb.) temel bilgiler toplanır.
- Avantajı: Görünmeyen cihazların tespiti kolaylaşır.
- Dezavantajı: Sadece temel bilgiler verir, detay için başka yöntemlerle desteklenmesi gerekir.
4. Log ve Event Bazlı Keşif
- Sistem logları, güvenlik olayları veya uygulama günlükleri üzerinden yeni cihazlar/servisler tespit edilir.
- Örn: Bir sunucu ilk kez log üretmeye başladığında CMDB’ye kaydedilir.
5. API/Entegrasyon Bazlı Keşif
- Mevcut sistemlerden (Intune, Lansweeper, SolarWinds, VMware, Cloud sağlayıcıları vb.) API ile veri çekilir.
- Avantajı: Kaynak sistemde zaten toplanmış verileri tekrar keşfetmeye gerek kalmaz.
- Dezavantajı: Kaynak sistemin veri doğruluğuna bağımlı olunması.
6. Passive Discovery (Pasif Keşif)
- Ağ trafiği izlenerek cihazların kendini nasıl tanıttığına bakılır (ör. DHCP logları, ARP tabloları, NetFlow).
- Özellikle IoT cihazlarının veya görünmeyen varlıkların tespitinde kullanılır.
7. Manual Discovery (Manuel Keşif)
- BT ekipleri tarafından varlıkların elle kaydedilmesidir.
- Avantajı: Otomasyonun yakalayamadığı özel varlıkların eklenmesi.
- Dezavantajı: En çok hata barındıran ve sürdürülemez yöntem.
8. Dependency Mapping (Bağımlılık Keşfi)
- Sadece varlıkları değil, bunların birbirleriyle olan ilişkilerini çıkarır.
- Örn: Uygulama A → Sunucu B → Switch C → Firewall D.
- Bu sayede olay yönetiminde kök neden analizi çok daha hızlı yapılır.
ODYA Automated NOC’un CMDB’ye Katkısı!
ODYA Automated NOC cihazların çalışma durumu, performans metrikleri ve bağlantılarını sürekli izler. Bu bilgiler CMDB’ye aktarılır, CMDB sadece “ne var”ı değil, “şu anki durumu nedir”i de gösterir.
ODYA Automated NOC ağ taramaları, SNMP poller’lar veya autodiscovery özellikleriyle yeni cihazları fark eder. Bu yeni cihazlar CMDB’ye otomatik olarak eklenir, CMDB keşfi otomatik olarak gerçekleşmiş olur.
CI’ların özelliklerinde değişiklik olduğunda (IP değişimi, hostname güncellemesi, firmware upgrade vb.) monitoring aracından gelen bilgiler CMDB’deki kaydı güncelleyebilir. Böylece “manuel güncelleme” ihtiyacı ortadan kalkar.
İzleme araçları genellikle topology discovery yaparak Servis Ağacı oluşturur. Hangi sunucu hangi switch’e bağlı, hangi uygulama hangi servisi çağırıyor bunların izlemesini gerçekleştirir. Bu bağımlılık bilgileri CMDB’ye aktarılır ve olay yönetiminde kök neden analizi (root cause analysis) çok daha hızlı yapılır.
CMDB’deki bilgiler zamanla eskimeye meyillidir. ODYA Automated NOC düzenli olarak “bu cihaz gerçekten var mı, çalışıyor mu, güncel mi?” diye kontrol ederek CMDB’nin doğruluğunu ve tutarlılığını garanti eder.
Özetlemek gerekirse;
- CMDB = “neye sahibiz” bilgisini tutar.
- Monitoring = “şu anda ne oluyor” bilgisini sağlar.
ODYA Automated NOC’un sunduğu entegrasyon sayesinde CMDB sadece statik bir envanter değil, canlı ve güvenilir bir kaynak haline gelir. CMDB Keşfi konusunda desteğe mi ihtiyacınız var? Bizimle iletişime geçin!
Detaylı Bilgiye mi İhtiyacınız Var? Formu Doldurun,
Sizi Arayalım!
