Forkliftler, üretimden depolamaya, lojistikten inşaata kadar birçok sektörde kritik görev üstleniyor. Ancak, bu makinelerin sağladığı avantajlar, uygun önlemler alınmadığında ciddi risklere dönüşebilir. ISG verilerine göre forklift kazaları; depolarda, fabrikalarda ve üretim tesislerinde en sık karşılaşılan kaza türlerinin başında gelmektedir. Bu yazımızda, Tükiye genelinde en sık yaşanan forklift kazaları neler ve yapay zeka destekli video analiz ile nasıl korunma sağlayabileceğinizi özetliyoruz!
Forklift operatörleri, taşıdıkları hacimli yükler nedeniyle görüş engelleriyle sıkça karşılaşır. Bu durum, sahadaki işçileri ve engelleri zamanında fark etmeyi güçleştirerek güvenlik risklerini artırır. Ayrıca forkliftlerin devrilmesi, araçlar arası çarpışmalar ve operatörlerin yeterli eğitim almamış olması da kazaların en önemli sebepleri arasında yer alır. Gelin birlikte en sık yaşanan forklift kazalarına göz atalım.
Nedenleri: Operatör dikkatsizliği, zemin veya geçiş alanlarının yetersiz işaretlenmesi.
Önlemler: Net zemin şeritleri, bariyerler ve mola planlaması.
Nedenleri: Operatör dikkatsizliği, zemin veya geçiş alanlarının yetersiz işaretlenmesi.
Önlemler: Net zemin şeritleri, bariyerler ve mola planlaması.
Nedenleri: Hızla dönüş, dengesiz yükleme, eğimli zemin.
Önlemler: Yükü düşük tutmak, hızlı dönüşlerden kaçınmak.
Nedenleri: Acelecilik, yanlış kullanım.
Önlemler: Dikkatli hareket, uygun ekipman, koruyucu sistemler.
Nedenleri: Acelecilik, yanlış kullanım.
Önlemler: Dikkatli hareket, uygun ekipman, koruyucu sistemler.
Nedenleri: Yükün dengesiz yerleştirilmesi, çatalların eğri olması.
Önlemler: Yükü merkezde konumlandırmak, hızı sınırlamak, çatalları dengede tutmak.
Nedenleri: Eğitim masraflarının göz ardı edilmesi.
Önlemler: Onaylı sertifikalı kurslar ve kapsamlı kullanım kılavuzlarının uygulanması.
Nedenleri: Eğitim masraflarının göz ardı edilmesi.
Önlemler: Onaylı sertifikalı kurslar ve kapsamlı kullanım kılavuzlarının uygulanması.
Nedenleri: Yükün yüksek yerleştirilmesi, çevresel engeller.
Önlemler: Yükü alçakta taşıma, spotter (yardımcı destekçi) kullanımı, uzun dönüşleri yavaşlatma.
Nedenleri: Aşınmış lastikler, fren arızası, sızıntılar.
Önlemler: Günlük kontroller, düzenli bakım ve arızalı ekipmanla çalışma yasağı.
Nedenleri: Aşınmış lastikler, fren arızası, sızıntılar.
Önlemler: Günlük kontroller, düzenli bakım ve arızalı ekipmanla çalışma yasağı.
Yapay zeka ve video analitik sistemleri, forklift kaynaklı kazaları önlemede giderek kritik rol oynuyor. İşte açıklayıcı örneklerle birlikte yapay zeka destekli video analiz platformu IRIS+’ın sunduğu bazı kilit çözüm yolları:
AI video analitik sistemleri, “girilemez bölgeye insan girişi”, “yakın geçiş”, “düşen yük” ya da “görüş engeli yaratacak davranışlar” gibi olayları otomatik olarak tespit eder ve operatör ile güvenlik yöneticilerine anında uyarı gönderir. Bu sayede kaza yerine inceleme değil, kazayı önleyici aksiyonlar mümkün olur.
IRIS+ ve IoT cihazlarının birlikte kullanımı ile forklift ve yaya konumları gerçek zamanlı izlenir. Sistemde tehlike algılandığında forklift otomatik yavaşlama ya da durma komutu alabilir; ayrıca görsel ve işitsel uyarılar ile operatör ve çevre bilgilendirilir. Yapay zeka destekli video analizin üretim süreçlerindeki tehlikeli adımlar ile entegrasyonu gerçekleştirilir. Böylece insan müdahalesinden önce otomasyon devreye girer ve olası kazaları önler.
Irisity ve IRIS+ gibi sistemler, forklift hareketlerini ve çevresel şartları gerçek zamanlı AI ile analiz eder. Aşırı hız, kör noktaya yaklaşma, yaya veya başka forkliftlerle yakınlık gibi ihlallerde alarmlar üreterek anlık müdahale sağlar. Bu sistemler, çarpışmaları %75–85 oranında azaltabilir.
IRIS+, forklift etrafındaki kör noktaları ve yayaları anında tespit eder. Riskli yakınlaşma, tehlikeli manevra veya yaya-forklift teması ihtimali belirdiğinde hem operatöre hem de saha yönetimine anında görsel/sesli uyarılar gönderir. Yeni donanım yatırımı gerektirmeden, mevcut kamera altyapısı üzerine yazılım olarak çalışır. Bu, özellikle Türkiye’deki depo ve üretim alanlarında düşük maliyetle hızlı güvenlik artışı sağlar. Operatörün aşırı hız, ani fren veya dikkatsiz sürüş gibi riskli davranışları raporlanarak uzun vadede güvenlik eğitimlerine katkı sunar. Kaza olduktan sonra kayıt izlemek yerine, IRIS+ kameralar aracılığıyla kazalar gerçekleşmeden önce önlem alınmasını sağlar.
IRIS+, mevcut kamera altyapısını kullanarak yakın kaza (near-miss) olaylarını otomatik kaydeder ve analiz eder. Bu veriler sayesinde işletmeler sadece gerçekleşmiş kazaları değil, olası riskli durumları da görür. Toplanan güvenlik verisi, operatör davranışlarının analiz edilmesine ve eğitim programlarının bu gerçek verilere göre şekillendirilmesine imkan tanır. Böylece sahada anlık güvenlik sağlanırken, uzun vadede de davranışsal iyileştirme ve kurum kültürü gelişimi desteklenir.
Forkliftler iş süreçlerinde vazgeçilmez olsa da, doğru önlemler alınmadığında ciddi riskler barındırıyor. Günümüzde video analitik ve yapay zeka çözümleri, bu riskleri yalnızca kayıt altına almakla kalmıyor, kazalar yaşanmadan önce proaktif uyarılar üreterek sahadaki güvenliği kökten değiştiriyor. IRIS+ mevcut kameralara entegre edilerek işletmelere düşük maliyetle yüksek güvenlik sağlıyor ve “sıfır iş kazası” hedefini gerçeğe dönüştürüyor. Bu yaklaşım sayesinde işyerleri sadece daha güvenli değil, aynı zamanda daha verimli ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşuyor.